Bezchmurne, czyste niebo iskrzące się gwiazdami, potężne wzgórza z licznymi uprawami winogron, rozrzucone w okolicy małe, andyjskie wioski i miasteczka. Jeśli ktoś pyta mnie o ulubione miejsca w Chile na północ od Santiago, to bez wahania polecam Dolinę Elqui, położoną w sercu tzw. Małej Północy (El Norte Chico).
Niewiele jest miejsc na świecie, w których kosmos wydaje się równie bliski i tak dostępny, a niebo tak dobrze widoczne i gęsto zapełnione gwiazdami. Przez ok. 300 nocy nieboskłon w Dolinie Elqui, położonej ok. 570 km od Santiago i stanowiącej samo serce tzw. „Małej Północy” Chile („El Norte Chico”) jest całkiem bezchmurne.
W okolicy znajduje się kilka obserwatoriów astronomicznych, które można turystycznie odwiedzić. Dwa najpopularniejsze to Observatorio Cerro Mamalluca i Observatorio del Pangue – obydwa położone w pobliżu miejscowości Vicuña. Choć jest ona największa w całej dolinie, to prezentuje się niepozornie i nie będziemy potrzebować zbyt wiele czasu na jej zwiedzenie – godzina spokojnego paceru powinna być wystarczająca.
Poza okolicznymi obserwatoriami, Vicuña słynie też z tego, że urodziła się w niej Gabriela Mistral (właśc. Lucila de María del Perpetuo Socorro Godoy Alcayaga) – ceniona poetka, działaczka oświatowa i pierwsza latynoamerykańska laureatka literackiego Nobla (1945 r.). Warto odwiedzić tu jej muzeum, szczegółowo przedstawiające zarówno życie chilijskiej autorki w dolinie, jak i jej późniejsze losy. Wśród licznych eksponatów – zdjęć, książek i innych przedmiotów – znajdziemy tu nawet kilka polskich wydań poezji chilijskiej noblistki.
Innym miejscem związanym z Mistral jest okoliczna wioska Montegrande, gdzie przyszła poetka spędziła dzieciństwo, chodziła do szkoły i została po latach pochowana. Mieści się ona ok. 2,5 km na południe od winnicy Cavas del Valle i ok. 2,5 km na północ od miejscowości Pisco Elqui – mojej ulubionej w tym regionie. To senne, urokliwie miasteczko składa się z zaledwie kilku uliczek i placu z kościołem (1922), stanowiąc zarazem znakomitą bazę do wycieczek po okolicy. Można wybrać się stąd np. do wioski artystów i rzemieślników Horcón (Pueblo Artesanal Horcón), w której warto kupić piękne lokalne wyroby na pamiątkę, czy do doliny Cochiguaz, gdzie można rozstawić się z namiotem i w nocy podziwiać gwiazdy.
Gwiaździsta dolina słynie też m.in. z licznych wytwórni pisco, czyli jednego z ukochanych alkoholi Chilijczyków, przypominającego brandy i uzyskiwanego ze sfermentowanych białych winogron. Jego nazwa pochodzi najpewniej z języka quechua i wywodzi się ze słowa pishkos – ptaszek. Pisco jest produkowane w całym regionie, słynącym ze świetnej gleby, przyjaznego klimatu i przede wszystkim dostatecznej ilości słońca. Co ciekawe, jak wspominałam w poście o chilijskich drinkach, ten tak popularny wśród Chilijczyków alkohol stanowi powód ich rywalizacji z Peruwiańczykami – oba narody uznają pisco za jedno ze swoich najważniejszych dóbr narodowych i od lat toczą między sobą w tej kwestii niepisany spór.
INFORMACJE PRAKTYCZNE:
Dojazd: aby dotrzeć do Doliny Elqui, należy dostać się do miasta La Serena, stolicy regionu Coquimbo, położonej ok. 480 km na północ od Santiago. Można do niej dojechać samochodem (podróż trwa średnio 5 h) lub autokarem np. linii TUR-BUS, Pullman bądź Expreso Norte (ok. 6-7 h drogi). Z Santiago latają też samoloty: niskobudżetowe linie SkyAirline i JetSmart oraz narodowe, zwykle droższe, ale bardziej wygodne LATAM. Połączeń polecam szukać m.in. na stronach wyszukiwarek SkyScanner.com, Despegar.cl bądź bezpośrednio na stronach linii lotniczych.
Zakwaterowanie: Polecam zatrzymać się w miejscowości Vicuña lub Pisco Elqui, skąd wygodnie można zwiedzać dolinę np. wypożyczonym samochodem, rowerem bądź lokalnymi busikami. W pierwszej z tych miejscowości warto wziąć pod uwagę np. Hostel El Colibri, Hostal Luz de Valle bądź Terral Hotel & Spa. W Pisco Elqui gorąco polecam nocleg w El Tesoro de Elqui, Balcones de Pisco Elqui lub Refugio Misterios de Elqui.
Gastronomia: przepysznie zjemy i przy okazji odpoczniemy po zwiedzaniu w ogrodzie Chivato Negro (Vicuña), znakomite i różnorodne jedzenie nawiązujące do tradycji quechua znajdziemy w Tupananchis (Vicuña), a na lokalne piwo, produkowane okolicy, warto wybrać się do browaru Guayacan (Vicuña). W Pisco Elqui smacznie najemy się m.in. w restauracjach La Escuela oraz Pucara del Valle. Na kolację lub wino pod gwiazdami polecam tam La Terraza de Pisco Elqui, otwarte tylko wieczorami.
Atrakcje: prawdziwe „must seen” doliny to destylarnie uwielbianego przez Chilijczyków pisco. Znajdziemy tu m.in. wytwórnie dwóch marek najbardziej popularnych w kraju: Vicuña może pochwalić się produkcją Capel, a Pisco Elqui – Mistral. Warta wizyty jest też najstarsza nieprzerwanie działająca „pisquera” (czyli wytwórnia pisco) w całym Chile – Fundo Los Nichos, założona w 1868 roku przez José Rodrígueza.
We wszystkich wypadkach wytwórnie złocistego trunku można zwiedzać na zasadzie trwających od ok. 40 min. do 1,5 h wycieczek (zależy, jaką opcję wybierzemy), podczas których posłuchamy m.in. o historii i procesie produkcji, zobaczymy z bliska całą maszynerię i poznamy inne pisco-ciekawostki. Wycieczki są prowadzone po hiszpańsku i angielsku; nie ma konieczności wcześniejszej rezerwacji.
Osobom, których nie interesuje pisco, polecam odwiedzenie którejś z lokalnych winnic – choćby wspomnianą wcześniej Cavas del Valle, jedną z najstarszych winnic „boutique” w tej części „Małej Północy” Chile, położonej na wysokości ok. 1100 m n.p.m.
Inną wizytówką doliny Elqui są wspomniane miejsca związane z postacią Gabrieli Mistral – przede wszystkim świetne muzeum poświęcone słynnej poetce w Vicuñi. Mieści się ono w centrum miasteczka (Gabriela Mistral 759) i jest otwarte od wtorku do niedzieli w godzinach 10.00 – 17.45, w wakacyjnych miesiącach (styczeń-luty) trochę dłużej. Wstęp jest bezpłatny.
Na wieczorną/nocną porę polecam zaś odwiedzenie któregoś z okolicznych obserwatoriów astronomicznych, z których słynie ten region. Warto jednak pamiętać o tym, że wizyty rezerwuje się z wyprzedzeniem. Wycieczki można zamawiać bezpośrednio w hostelu/hotelu, w którym się zatrzymujemy. Polecam też skorzystanie z usług firmy Astro Trekking, które specjalizuje się w organizacji takich wycieczek – na ich stronie internetowej można znaleźć dokładniejszą ofertę z cenami, uwzględniającą m.in. wycieczki do obserwatorium Cerro Tololo, Mamalluca, Collowara lub np. nocną jazdę konną i podziwianie gwiazd.
Pocztówki z południa 